TİROİT HASTALIKLARI TEDAVİSİNDE KULLANILAN YÖNTEMLER

Tiroit hastalıklarının tedavisi için; ilaçlar, ameliyat, radyoaktif iyot tedavisi kullanılır. Hangi tedavi seçilirse seçilsin; kronik bir hastalık olması dolayısyla, tiroid hastalarının ömür boyu süren takip ve kontrol muayeneleri gerekir.

1) İlaçla Tedavi

a) Tiroid hormon ilaçları ile tedavi

Tiroid hormon yetmezliği olan hastaların belli bir süre veya çoğunlukla olduğu gibi, ömür boyunca tiroid hormon ilacı (tiroid hormon tabletleri) ile tedavisi gerekir. Bu tiroid hormon ilaçları genellikle T4 (tiroksin) şeklindedir. Sentetik ve saf T4 ilaçları; en yaygın olarak kullanılan tiroid hormon haplarıdır.  Hastalar bu ilaçları sabah aç karnına kahvaltıdan 30-45 dakika önce veya gece yatarken alabilir. Tiroid hormon haplarının devamlı ve düzenli düzenli kullanımı gerekir. 

Tiroid Hormon İlaçları Ne zaman Kullanılır?

1. Tiroid ameliyatlarından sonra,
2. Radyoaktif iyot tedavisinden sonra,
3. Tiroid iltihabı tiroidit tedavisi için,
4. Tiroid hormon yetmezliği hipotiroidi tedavisi için kullanılır.  

T4 formundaki tiroid hormon ilaçları; hekim kontrolü ve kararı ile bebekler ve hamileler tarafından da kullanılabilir.
Tiroid hormon ilaçlarının kullanımıyla ilgili en kritik husus; bu ilaçların dozunun (miktarının) iyi ayarlanması gerektiğidir. Fazlalığı da azlığı da hastada şikayetlere neden olur.

Hiçbir koşulda; hastaların kendi kararı ile tiroit hormon ilaçları kullanılmamalıdır. Troid hormon hapları, ciddi etkileri olan ilaçlardır. Hekimlik bilgisi olmayanların tavsiyesi ile veya hastanın kendi kararı ile kullanıldığında ölümcül yan tesirler çıkabilir. 

Türkiye’de bulunan ruhsatlı tiroid hormon ilaçları: Levotiron tablet, Tefor tablet, Euthyrox tablet.

b) Anti-tiroid (Antitiroid) İlaçlar

Antitroid ilaçlar; zehirli guatr tedavisinde kullanılır. Bazı ciddi yan tesirleri vardır. Genellikle, anti-tiroid ilaçlar kesilince bu yan tesirler de geçebilir. Antitroid haplar, aşırı miktarda troid hormonu üreten tiroit bezesini yavaşlatır, hastanın şikayetlerini hafifletir. Anti-troit tabletlerin tedavi edici etksi genellikle geçici olup ilacın kesilmesinden sonra tiroid bezesi tekrardan aşırı miktarda tiroid hormonu üretebilir.

Anti-troit tabletlerin çok uzun süre kesintisiz kullanımı önerilmez; ancak aralıklarla çok uzun süre kullanan hastalara rastlamak mümkündür.

Türkiye’de piyasada bulunan anti-tiroid tabletler: Propycil tablet, Thyrimazol tablet.

2) Ameliyatla Tedavi: Tiroit Ameliyatları

Tiroid ameliyatları, hastadaki tiroid hastalığının türüne göre değişik boyutta yapılabilir. Bazı tiroid hastalarında sadece nodül çıkarılabilir (nodülektomi), bazı tiroid ahstalarında tiroi isimli organın sadece tek bir lobu çıkarılır (tiroid lobektomi), bazı tiroit hastalarında tiroidin daha büyük bir kısmı çıkarılır (parsiyel tiroidektomi), diğer bazı hastalarda tiroid bezesi tümüyle çıkarılır (total tiroidektomi). 

Tiroid nodülü, zehirli guatr ve tiroit kanseri hastalarında ameliyatla tiroidin tamamını çıkarmak yaygın olsa da bu hastalarda daha küçük çaplı, sınırlı tiroid ameliyatlarını savunan yayınlar, araştırmacı ve uzmanlar da mevcuttur. Tiroid bezesinin hangi hastalıkta ne kadar çıkarılacağı konusu; özellikle son yıllarda alevlenmiş bir tartışma konusudur.

Zehirli guatr hastalığında tiroit ameliyatı (cerrahi tedavi) gittikçe daha az başvurulan bir yöntemdir. Zehirli guatr hastalarında ameliyat sırasında ciddi anestezi komplikasyonları (kalp ritm bozuklukları) ve ayrıca tiroid krizi (thyroid storm) meydana gelebeilir.

Tiroid kanseri nedeniyle yapılan tiroit ameliyatlarında; tiroidin çevresindeki, özellikle serviko-sanatral yerleşimli, lenf düğümlerinin de birlikte aynı anda aynı kesi içinde çıkarılması geniş kabul görmüş bir uygulamadır.

Tiroid kanseri ameliyatlarının ve ameliyat sonrası radyoaktif iyot tedavisinin yaygınlaşmasından sonra; hastalarda daha önceki dönemlerde görülen lenf düğümlerine olan yayılım metastaz daha az görülmeye başlanmıştır. Bunun sonucu olarak, hastaların boyun bölgesinin ayrı bir ameliyatla açılıp lenf düğümlerinin çıkarılması (servikal lenf diseksiyonu ameliyatları) da günümüzde daha az yapılır ve görülür hale gelmiştir.

Tiroit ameliyatlarında; paratiroid kalsiyum bezelerinin çıkarılması sonucunda hastalarda kalsiyum eksikliği şikayetleri ve bulguları olabilir. 

Ayrıca, tiroid ameliyatları sırasında ses tellerinin (vokal kord) motor hareketlerini sağlayan sinirde (rekürren sinir) oluşabilecek bir hasar sonucunda ses kısıklığı (çoğunlukla geçici veya bazen kalıcı) olabilir.

Cerrahın tiroid ameliyatı tecrübesi arttıkça bu komplikasyonların oluşma olasılığı da azalmaktadır.

Tiroid ameliyatlarından sonra; ameliyatla çıkarılan ve dolayısıyla azalan tiroid dokusu miktarı nedeniyle hastanın kanındaki tiroit hormon düzeyi azalır, kısmi veya tam tiroit hormon yetmezliği hipotiroidi durumuna girer. Bu nedenle cerrahi tedaviden sonra (tiroid ameliyatından sonra) hastanın bir süre veya ömür boyu tiroid hormon ilacı kullanması gerekebilir.

3) Ameliyatsız Radyoaktif İyot I-131 Tedavisi

Bu tedavi yönteminde; hastaya ağız yoluyla, sıvı veya bir kapsül şeklinde radyoaktif iyot (I-131) uygulanır. Uygulanan radyoaktif iyod I-131; tiroid bezesinin tiroit hormonu üretme metabolizması içine girerek tiroid bezesinde ve/veya tiroid sıcak hiperaktif nodülünde hapsolur, tiroid bezesini ve/veya tiroid sıcak hiperaktif nodülünü “yakar” ve “eritir”. 

Uygulama seçici (selektif) bir tedavi yöntemidir. Radyoaktif iyot I-131 içinde bulunan iyot isimli element, sadece tiroid bezesi tarafından kullanılan bir madde olduğu için diğer organ ve dokularda kalıcı hasarlar yapmaz.

Zehirli guatr Graves hastalığı tedavisinde ve zehirli guatr hiperaktif sıcak nodül tedavisinde; yaygın olarak kullanılmaktadır.

Hastanın bu ilacı almadan önce aç olması önerilir. 

Hamilelere uygulanamaz.

Ameliyatsız radyoaktif iyot I-131 tedavisinden sonra; radyoaktif iyot I-131 tarafından “yakılan” ve dolayısıyla azalan tiroid dokusu miktarı nedeniyle hastanın kanındaki tiroit hormon düzeyi düşer, kısmi veya tam tiroit hormon yetmezliği hipotiroidi durumuna girer. Bu nedenle radyoaktif iyot I-131 tedavisinden sonra hastanın bir süre veya ömür boyu tiroid hormon ilacı kullanması gerekebilir.

4) Tedavi Sonrasında Takip ve Kontrol 

Tiroid hastalıkları; kronik yani süregelen, devam eden, uzun süren hastalıklar grubundadır. Bu nedenle, tiroid hastalıklarının ilk tedavisi yapıldıktan sonra; tiroit hastalarının kısa veya uzun aralıklarla kontrol muayenelerine gitmesi gerekir. Bu kontrol takip muayenelerinde ve tetkiklerinde; hastaların ilaçlarında ve tedavilerinde küçük değişiklikler ve ince ayarlamalar yapılabilir.

Böylece, hastaların şikayetleri ilerlemeden, daha ciddi bulgular vermeden önlenmiş olur.

Bu kontrol muayeneleri bazı hastalarda kısa süreli, bazı hastalarda orta vadeli, diğer daha ciddi hastalıklarda ise ömür boyu sürebilir. 

Not: Bu sayfa güncellenebilir, bilgilerde küçük değişiklikler, düzeltmeler, ilaveler olabilir.

Anasayfaya dön...