TİROİT NODÜLLERİ

Tiroit Nodülleri Tanı ve Tedavisi Ana Prensipleri

Tiroit isimli organımızın içinde, normalde sağlıklı bir kişide olmaması gereken, yumrulara tiroid nodülü denir. Bazı tiroid nodülleri masum olup hiçbir tedavi gerektirmezken, diğer bazı tiroit nodülleri ürettiği hormonlar, büyüklüğü nedeniyle yarattığı baskı ve estetik şikayetler veya içerdiği kanser dokusu nedeniyle ayrıntılı tedavi gerektirir. 

Bu açıdan, bir hastadaki tiroit nodülünün doğru tanı yöntemleriyle en kısa zamanda incelenmesi ve hastaya doğru teşhisin konulması zorunludur. Doğru tedavi; ancak doğru tanı (teşhis) ile mümkündür. 

Tiroid ultrasonografisindeki görüntüsüne paralel olarak; içerikleri itibariyle tiroid nodülleri, 3 türdür: 

a) Katı doku içerikli solid tiroit nodülleri,
b) Sıvı içerikli kistik tiroit nodülleri,                                                                                                                                                            c) Yarı sıvı-yarı katı doku içerikli semi-solid tiroid nodülleri. 

Troit nodülleri sintigrafideki görüntüsüne paralel olarak; fonksiyonu açısından 3 gruba ayrılır: 

1) Sıcak (hiperaktif, hot) tiroid nodülleri,
2) Soğuk (hipooaktif, cold) troid nodülleri,
3) Ilık (normoaktif, warm) troit nodülleri

Vücutta bulunan her yumru (nodül) gibi; troid nodülü de bir “kitle”dir. Vücutta herhangi bir organ veya dokuda bir kitle saptandığında, karşımıza çıkan ana soru: “Bu kitle kanser midir?” Bu soruyu cevaplamak için çeşitli görüntüleme ve biyopsi yöntemleri uygulanır.  Aynı yaklaşım tarzı tiroit nodülleri için de geçerlidir. 

Tiroid’de bir nodül saptandığında ilk sorumuz: “Bu tiroit nodülünde kanser var mıdır?” olmalıdır. Tedaviye, ancak ve ancak troid nodülünün kanser içermediğini ortaya koyduktan sonra, başlanmalıdır. Herhangi bir tiroit nodülünün içinde kanser olup olmadığını tanı yöntemleri ile ortaya koymadan tedavi veya takip yapılmamalıdır.

Troid nodüllerinde kanser görülme riski (olasılığı); ortalama %5’tir. Tiroit soğuk nodüllerinde kanser görülme riski daha yüksektir. Son zamanlarda yapılan ve yayınlanan bazı araştırmalarda; soğuk nodüllerdeki kanser riskinin tiroit sıcak (hiperaktif) tiroid nodülleri ve ılık (normoaktif) tiroid nodülleri ile yaklaşık aynı (%5) olduğunu belirtse de; halen tıp camiasındaki hakim görüşe göre kanser görülme olasılığı açısından en riskli troid nodülü türü soğuk (hipoaktif) tiroit nodülleridir.

Tiroid nodüllerinin tanısında (teşhisinde); 

•    Muayene, 
•    Tiroit hormonlarının ve troid oto-antikorlarının ölçümü, 
•    Tiroid ultrasonografisi, 
•    Tiroit sintigrafisi, 
•    Tiroit ince iğne aspirasyon biyopsisi 
uygulanır. Ancak diğer tiroit hastalıklarından ayırt etmek için (ayırıcı tanıda) başka bazı ilave testler ve incelemeler de yapılabilir.

Tiroit nodüllerinin tedavisinde;

•    Cerrahi Tedavi (Tiroit Ameliyatı),
•    Ameliyatsız Tedavi seçenekleri,
•    Pasif takip
yöntemleri uygulanabilir. Ancak hastanın klinik durumuna göre ilave tedaviler de uygulanabilir.

Cerrahi tedavi (tiroid ameliyatı) ancak son seçenek olarak saklanmalıdır, sadece seçilmiş vakalarda uygulanmalıdır. Tiroit nodüllerinin kanser riski bertaraf edilmiş ise, kanser içermediği ortaya konmuş ise; ameliyatsız tedavi veya pasif takip uygulanabilir. Ancak, troid nodülünde kanser saptanmamış dahi olsa; ameliyatsız tedaviye rağmen büyümeye ve sayıca çoğalmaya devam ediyorsa, bu hastayı ameliyat etmek doğru bir strateji olur.

Ameliyatsız tedavi seçeneklerinin başında; sıcak (hiperaktif, hot) troid nodüllerinin radyoaktif iyot ile tedavisi gelmektedir.

Son yıllarda, erken teşhis ve etkin tedavi ile tiroid kanserlerinde ölüm oranı azaldıkça, bazı hekim ve araştırmacılar, soğuk da olsa tiroit nodüllerinde pasif takibi bir tedavi seçeneği olarak sunmaktadır. 

Tiroid nodülüne dönük tedavi edici hiçbir girişimde bulunmadan yapılan pasif takip, son zamanlarda, çokça tercih edilen, bazı araştırmacılarca ısrarla önerilen bir tedavi stratejisidir. Ancak, bu yönteme karşı çıkan araştırmacı ve hekim sayısı da oldukça fazladır. Pasif takip, 1 cm (10 mm) çapının altındaki tiroid nodüllerinde tercih edilebilir; ancak yakın hekim gözetimi gerekir.

Tiroid nodüllerini gösteren orjinal çizme resim. Bu orjinal medikal resim, Prof Dr Cumali Aktolun için ressam Aysun Kısaoğulları tarafından yapılmıştır. Tüm telif hakları Prof Dr Cumali Aktolun'a aittir. Bu resim, kaynak gösterilmeden ve yazılı izin alınmadan hiç bir surette kopyalanamaz, hiç bir amaçla basılı veya dijital ortamda kullanılamaz.  Copyright.

1) Sıcak (hiperaktif, hot) tiroid nodülleri

Tiroit sıcak nodüllerine, hiperaktif tiroid nodülleri denir. Hiperaktif (sıcak) tiroid nodülü teşhisi, sadece tiroit sintigrafisi ile konulur. Yani, sıcak (hiperaktif) tiroit nodülü, aslında sintigrafik bir tanıdır.

“Sıcak tiroit nodüllerinde kanser görülmez” yaklaşımı yanlıştır, tiroid sıcak nodülleri de aynı diğer troit nodülleri gibi kanser riski taşır. O nedenle, troit nodülünün boyutuna göre, mutlaka tiroit ince iğne aspirasyon biyopsisi yapılıp tiroid nodülü içinde kanser olup olmadığını incelemek ve tedaviyi bu aşamadan sonra uygulamak gerekir.

Tiroid sıcak nodülünün hasta açısından en büyük önemi; tiroid sıcak hiperaktif nodülünün ürettiği fazla troit hormonu nedeniyle hastada ortaya çıkan zehirli guatr (hipertiroidi)’dır. 

Tiroit sıcak hiperaktif nodülleri bazen hiç belirti veya şikayet vermez; tesadüfen saptanır. Ancak; bütün troit nodülleri arasında; kendini en çabuk belli eden, hastada en çok şikayete neden olan tiroid nodülü türü; hiperaktif sıcak nodüldür. Şikayet ve belirtilerin nedeni; hiperaktif sıcak troid nodülü olan hastada ortaya çıkan hipertroidi yani zehirli guatr’dır.

Tiroit hiperaktif sıcak nodülü; hastada sıcak basması, kalp çarpıntısı, kilo kaybı, çabuk yorulma, cinsel performansta düşme, adet bozukluğu, sinirlilik ve kalp ritm bozukluğu şikayetlerine neden olabilir. 

Bazen çok küçük boyutlu hiperaktif (sıcak) bir tiroit nodülü; hastada ciddi şikayete neden olan kalp ritm bozukluğu yapabilir. O nedenle kalp ritm bozukluğu olan hastalarda tiroid sıcak hiperaktif nodülü olup olmadığını ortaya çıkarmak için gereken testler yapılmalıdır. 

Sıcak hiperaktif troid nodülünün tanısında (teşhisinde); 

•    Muayene, 
•    Tiroit hormonlarının ölçümü, 
•    Tiroid ultrasonografisi, 
•    Tiroit sintigrafisi, 
•    Tiroit ince iğne aspirasyon biyopsisi TİİAB
uygulanır. Ancak diğer tiroit hastalıklarından ayırt etmek için (ayırıcı tanıda) başka bazı ilave testler ve incelemeler de yapılabilir.

 Sıcak hiperaktif tiroid nodüllerinin tedavisinde;
•    Radyoaktif İyot I-131 Ameliyatsız Tedavi, 
•    Cerrahi Tedavi (tiroit ameliyatı),
•    Ameliyatsız Uzun Süreli İlaçla (anti-tiroit ilaçlar) Tedavi.
uygulanır. Ancak hastanın klinik durumuna göre ilave tedaviler de uygulanabilir.

Sıcak Hiperaktif Tiroit Nodülü İçin Radyoaktif İyot I-131 Ameliyatsız Tiroit Tedavisi

Radyoaktif iyot I-131 ameliyatsız tedavi; troid hiperaktif sıcak nodülü tedavisinde oldukça başarılı sonuçlar vermektedir. Etkin bir tedavi yöntemdir. Bu tedavide en kritik ve hassas konu; hastaya verilecek radyoaktif iyot (iyot-131) miktarının (dozunun) çok iyi ayarlanmasıdır. 

Ameliyatsız radyoaktif iyod I-131 tedavisi uygulandıktan 1-3 ay sonra hastada TSH düzeyi yükselmeye, troit hormonları düşmeye (hipotiroidi) başlar ki bu da uygulanan tedavinin başarılı olduğunu gösterir. 

Sıcak hiperaktif troid nodüllü hastalarda radyoaktif iyot I-131 ameliyatsız tedavisinden 1-3 ay sonra hastanın düşen tiroid hormonunu ayarlamak, yerine koymak ve düzeltmek için hastaya tiroit hormonu hapı (ilacı) vermek gerekebilir. Ancak sıcak hiperaktif troid nodülü olan bazı hastalarda; bu radyoaktif iyot I131 ameliyatsız tedavisinden sonra hiçbir ilaç vermeye gerek kalmayabilir. 

Tiroit sıcak hiperaktif nodülünün; ameliyatsız radyoaktif iyot I-131 ile tedavisinden sonra hastanın belli aralıklarla düzenli doktor kontrolü şarttır.

Ameliyatsız radyoaktif iyot I131 tedavisi uygulanamayan veya radyoaktif iyot I-131 tedavisini tercih etmeyen hastalarda veya hastayı takip eden hekimin karar ve tercihi doğrultusunda; tiroid sıcak hiperaktif nodüllerinde cerrahi tedavi uygulanır, ameliyatla tiroid nodülü ve/veya tiroit bezesi çıkarılır. Patoloji incelemesi yapılır. Etkin bir tedavi yöntemdir.

Sıcak hiperaktif nodüllü troit hastalarında cerrahi tedaviden (tiroid ameliyatından) 7-10 gün sonra hastanın yükselen TSH ve düşen troit hormonunu ayarlamak, yerine koymak ve ortaya çıkan hipotiroidi tablosunu düzeltmek için hastaya tiroid hormonu hapı (ilacı) vermek gerekebilir. Aksi halde yükselen TSH, ameliyat sonrasında kalıntı tiroid dokusunda yeni tiroit nodülü gelişimine ve hastalığın nüks etmesine neden olabilir. Ancak, ameliyattan sonra tiroit hormon tedavisine, patoloji raporunda hastaya ait çıkarılan sıcak hiperaktif nodülde “tiroit kanseri olmadığı” ortaya çıkınca başlamak daha stratejiktir.

Sıcak hiperaktif tiroid nodülünün cerrahi (tiroit ameliyatı) ile tedavisinden sonra hastanın belli aralıklarla düzenli doktor kontrolü şarttır.

Sıcak Hiperaktif Tiroit Nodülü İçin Ameliyatsız Uzun Süreli İlaçla (anti-tiroit ilaçlar) Tedavi

Ameliyatsız radyoaktif iyot I131 tedavisi uygulanamayan veya radyoaktif iyot tedavisini tercih etmeyen veya ameliyat olamayan hastalarda veya hastayı takip eden hekimin karar ve tercihi doğrultusunda; tiroid sıcak hiperaktif nodüllerinde ameliyatsız uzun süreli antitiroid ilaçlarla tedavi uygulanabilir. Etkinliği ameliyatsız radyoaktif iyot I-131 tedavisi veya cerrahi tedavi (ameliyat) kadar kalıcı olmayabilir.

Ameliyatsız uzun süreli antitiroid ilaçlarla tedavi için kullanılan ve Türkiye’de ruhsatlı 2 adet anti-troid ilaç vardır: Propycil ve Thyrimazol. Hastanın yaş ve sağlık durumuna, troid nodülünün fonksiyon düzeyine, hipertiroidi zehirli guatr’ın şiddetine, hastanın şikayetlerine göre; antitiroit ilaç, ilaç miktarı ve ilaç kullanma süresi belirlenir.

Sıcak tiroit hiperaktif nodülün ameliyatsız uzun süreli anti-tiroid ilaçlarla tedavisinden sonra hastanın belli aralıklarla düzenli doktor kontrolü şarttır.

2) Soğuk (Hipoaktif, Cold) Tiroit Nodülleri 

Soğuk tiroit nodüllerine, hipoaktif tiroid nodülleri denir. Soğuk (hipoaktif) troid nodülü teşhisi, sadece tiroit sintigrafisi ile konulur. Yani, soğuk (hipoaktif) tiroit nodülü, aslında sintigrafik bir tanıdır. 

Kanser görülme ihtimali açısından; tiroid soğuk (hipoaktif) nodülleri, en riskli tiroit nodülü türüdür. O nedenle, troit soğuk nodülünün boyutuna göre, mutlaka tiroit ince iğne aspirasyon biyopsisi TİİAB yapılıp tiroid soğuk hipoaktif nodülü içinde kanser olup olmadığını incelemek ve tedaviyi bu aşamadan sonra uygulamak gerekir.

Soğuk hipoaktif tiroit nodülü genellikle hiç belirti veya şikayet vermez; çoğunlukla tesadüfen saptanır. Bazen boyunda tiroit bölgesinde bir şişlik ile kendini belli edebilir. 

Hipoaktif soğuk tiroit nodülü, tiroid hormon bozukluklarına neden olmaz, ancak, bazen tiroit hormon bozukluklarına (hipotiroidi veya hipertiroidi) eşlik edebilir, birlikte görülebilir.

Hipoaktif soğuk tiroit nodülünün teşhisi (tanısı) için; 

•    Muayene, 
•    Tiroit hormonlarının ölçümü, 
•    Tiroid ultrasonografisi, 
•    Tiroit sintigrafisi, 
•    Tiroit ince iğne aspirasyon biyopsisi TİİAB 

uygulanır. Ancak diğer tiroit hastalıklarından ayırt etmek için (ayırıcı tanıda) başka bazı ilave testler ve incelemeler de yapılabilir.

Soğuk hipoaktif troid nodüllerinin tedavisinde;

•    Cerrahi Tedavi (ameliyat),
•    Pasif takip
uygulanır. Ancak hastanın klinik durumuna göre ilave tedaviler de uygulanabilir.

Soğuk Hipoaktif Tiroit Nodülü İçin Cerrahi Tedavi (Tiroid Ameliyatı)

Tiroid ameliyatı yani cerrahi tedavi; soğuk hipoaktif troit nodüllerinin tedavisinde en sıklıkla uygulanan yöntemdir. 

Hipoaktif soğuk troid nodülü ameliyatında; tiroit soğuk hipoaktif nodülü ile birlikte tiroid isimli organın bir kısmı veya tamamı çıkarılır. Bir çok cerrah, tiroid soğuk nodül ameliyatı sırasında; aynı seansta, tiroidin çevresindeki(özellikle serviko-santral) lenf düğümlerini de çıkarır. Patoloji incelemesi yapılır.Etkin bir tedavi yöntemdir.

Soğuk hipoaktif nodüllü tiroit hastalarında cerrahi tedaviden (tiroid ameliyatından) 7-10 gün sonra hastanın yükselen TSH ve düşen tiroid hormonunu (hipotiroidi) ayarlamak, yerine koymak ve ortaya çıkan hipotiroidi tablosunu tedavi etmek için hastaya tiroid hormonu hapı (ilacı) vermek gerekebilir. Aksi halde, ameliyat sonrasında yükselen TSH, kalıntı tiroit dokusunun büyümesine ve yeni tiroit nodülü gelişimine ve hastalığın nüks etmesine neden olabilir. Ancak, tiroid ameliyatından sonra tiroit hormon tedavisine, patoloji raporunda hastaya ait çıkarılan tiroid soğuk hipoaktif nodülünde “tiroit kanseri olmadığı” ortaya çıkınca başlamak daha stratejiktir.

Soğuk hipoaktif tiroit nodülün cerrahi (tiroit ameliyat) ile tedavisinden sonra hastanın belli aralıklarla düzenli doktor kontrolü şarttır. 

Soğuk Hipoaktif Tiroit Nodülü İçin Pasif Takip

Son yıllarda, erken teşhis ve etkin tedavi ile tiroid kanserlerinde ölüm oranı azaldıkça, bazı hekim ve araştırmacılar, soğuk da olsa tiroit nodüllerinde pasif takibi bir tedavi seçeneği olarak sunmaktadır. 

Tiroid nodülüne dönük tedavi edici hiçbir girişimde bulunmadan yapılan pasif konusunda geniş tabanlı bir uzlaşı yoktur; karşıt görüşte olan hekim ve araştırmacılar da vardır. Ancak, soğuk hipoaktif troit nodülünün boyutuna göre, mutlaka ince iğne aspirasyon biyopsisi TİİAB yapılıp tiroid nodülü içinde tiroit kanseri olup olmadığını incelemek ve tedaviyi bu aşamadan sonra hastayı pasif takibe almak gerekir.

Tiroit soğuk hipoaktif nodülün pasif takibi süresince hastanın belli aralıklarla düzenli doktor kontrolü şarttır. Bu kontrollerde troit nodülünün boyutunun tiroid ultrasonografisi ile ölçülmesi, eğer büyüme varsa hastanın cerrahi tedaviye verilmesi uygun olur.

3) Ilık (Normoaktif, Cold) Tiroit Nodülleri

Ilık tiroit nodüllerine, tiroid normoaktif nodülleri denir. Ilık (normoaktif) troid nodülü teşhisi, sadece tiroit sintigrafisi ile konulur. Yani, ılık (normoaktif) tiroit nodülü, aslında sintigrafik bir tanıdır. Bu tür ılık normoaktif tiroit nodüllerinde; tiroit sintigrafisinde nodülün fonksiyon düzeyi, çevresindeki tiroit dokusu ile aynı düzeydedir (ne az, ne fazla). Aslında tiroid ultrasonografisi ile korelasyon yapılmazsa, ılık normoaktif tiroid nodülünün tiroit sintigrafisinde seçilebilmesi çok güçtür.

Normoaktif ılık tiroit nodülü, tiroid hormon bozukluklarına neden olmaz, ancak, bazen tiroit hormon bozukluklarına (hipotiroidi veya hipertiroidi) eşlik edebilir, birlikte görülebilir.

Normoaktif ılık tiroit nodülünün kanser riski; %5’tir.

Ilık normoaktif troit nodülünün teşhisi (tanısı) için; 

•    Muayene, 
•    Tiroit hormonlarının ölçümü, 
•    Tiroid ultrasonografisi, 
•    Tiroit sintigrafisi, 
•    Tiroit ince iğne aspirasyon biyopsisi TİİAB
uygulanır. Ancak diğer tiroit hastalıklarından ayırt etmek için (ayırıcı tanıda) başka bazı ilave testler ve incelemeler de yapılabilir.

Ilık normoaktif troid nodüllerinin tedavisinde;

•    Cerrahi Tedavi (ameliyat),
•    Pasif takip
uygulanır. Ancak hastanın klinik durumuna göre ilave tedaviler de uygulanabilir.

Ilık Normoaktif Tiroit Nodülü İçin Cerrahi Tedavi (Tiroid Ameliyatı)

Cerrahi tedavi yani tiroit ameliyatı; ılık normoaktif troit nodüllerinin tedavisinde yaygın uygulanan bir yöntemdir. 

Ilık normoaktif troit nodülü ameliyatında; ılık hipoaktif nodül ile birlikte tiroit isimli organın bir kısmı veya tamamı çıkarılır. Bir çok cerrah, tiroid ılık normoaktif nodül ameliyatı sırasında; aynı seansta, tiroid bezesinin çevresindeki (özellikle serviko-santral) lenf düğümlerini de çıkarır. Patoloji incelemesi yapılır.Etkin bir tedavi yöntemdir.

Ilık normoaktif tiroid nodüllü olan hastalarda; cerrahi tedaviden (tiroid ameliyatından) 7-10 gün sonra hastanın yükselen TSH ve düşen troit hormonunu ayarlamak, yerine koymak ve ortaya çıkan hipotiroidi tablosunu düzeltmek için hastaya tiroid hormonu hapı (ilacı) vermek gerekebilir. Aksi halde yükselen TSH kalıntı tiroid dokusunda yeni tiroit nodülü gelişimine ve hastalığın nüks etmesine neden olabilir. Ancak, ameliyattan sonra tiroit hormon tedavisine, patoloji raporunda hastaya ait çıkarılan normoaktif ılık tiroit nodülünde “tiroit kanseri olmadığı” ortaya çıkınca başlamak daha stratejiktir.

Tiroit ılık normoaktif nodülün cerrahi (troid ameliyatı) ile tedavisinden sonra hastanın belli aralıklarla düzenli doktor kontrolü şarttır.

Ilık Normoaktif Tiroit Nodülü İçin Pasif Takip

Son yıllarda, etkin tedavi ve erken teşhis nedeniyle tiroid kanserlerinde ölüm oranı azaldıkça, bazı hekim ve araştırmacıların, ılık normoaktif tiroit nodüllerinde pasif takibi bir tedavi seçeneği olarak sunmaktadır. 

Bu konuda geniş tabanlı bir uzlaşı yoktur; karşıt görüşte olan hekim ve araştırmacılar da vardır. Ancak, ılık normoaktif troit nodülünün boyutuna göre, mutlaka ince iğne aspirasyon biyopsisi TİİAB yapılıp tiroit nodülü içine tiroid kanseri olup olmadığını incelemek ve tedaviyi bu aşamadan sonra hastayı pasif takibe almak gerekir.

Not: Bu sayfa güncellenebilir, bilgilerde küçük değişiklikler, düzeltmeler, ilaveler olabilir.

Anasayfaya dön...